گچبری دستی
فیلم گچبری دستی توسط استاد رضا پارسائی
عکس گچبری و تصاویر گچبری دستی
اجرای گچبری دستی با بهترین کیفیت
قطعاً در فضاهای گوناگون آثار هنری گچبری را دیده‌اید. این هنر زیبا وابسته به هنر معماری است که در دوره‌های مختلف و مکان‌های متفاوت طرح‌ها و سبک‌های منحصربه‌فردی داشته است. اصلی‌ترین مصالح مورداستفاده در این هنر، گچ محسوب می‌شود که خصوصیات ویژه‌ای دارد. گچبری برای نماهای داخلی و بیرونی به‌عنوان یک هنر تزئینی به کار می‌رود. به‌طورکلی گچبری دارای دو سبک گچبری دستی و گچبری پیش‌ساخته است. گچبری به روش دستی از سال‌ها پیش وجود داشته است و می‌توان این هنر را در آثار برجای‌مانده از گذشته تماشا کرد.
گچبری مدرن نیز پس از گچبری سنتی با تلفیق معماری غربی، جایگاه محبوبی میان مردم پیدا کرد. رضا پارسائی با بیش از 20 سال تجربه در حوزه گچبری دستی، یکی از بهترین متخصصان این حوزه است که می‌تواند خدمات زیبا، بی‌نظیری و کاملی را دراین‌خصوص برای شما عزیزان رقم بزند.
برخی از گچبری‌ها دارای طرح‌های پرنقش‌ونگار هستند و برخی ساده‌ترند؛ ازاین‌رو مخاطب باتوجه‌به سلیقه و طرحی که در ذهن دارد می‌تواند صفحه گچی خود را سفارش دهد. ازجمله ویژگی‌هایی که موجب استفاده از گچ در این هنر می‌شود می‌توان به چسبندگی، قابلیت حجیم شدن، مقاومت در برابر آتش‌سوزی، قیمت پایین و شکل‌پذیری راحت آن اشاره نمود.
معرفی گچبری دستی
در این سبک از گچبری دو اصل مهم وجود دارد؛ مهارت گچبر و گچ مرغوب. درصورتی‌که گچبر مهارت کافی نداشته باشد و یا گچ از کیفیت کافی برخوردار نباشد، صفحه گچی تزئینی به‌خوبی ساخته نمی‌شود. استفاده از ای نوع گچبری می‌تواند موجب زیباسازی ساختمان‌های مسکونی، هتل‌ها، کافه‌ها و دیگر فضاها شود. این هنر از گذشته تاکنون موردتوجه افراد بوده است و برای سرستون‌ها، سقف، کناره‌های دیوار و راه‌پله‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد. در گچبری سنتی بخش عمده فعالیت بر عهده استاد گچبر است؛ درواقع گچبر صفر تا صد کار را خودش، توسط دست‌هایش انجام می‌دهد. گچبر برای ساخت صفحه گچی تزئینی به روش دستی، گچ و آب را به میزان لازم مخلوط می‌کند؛ پس از اینکه این ماده به حالت خمیری درآمد، بر روی آن طرح و نقش‌ونگار را می‌اندازد. گچبر باید پیش از آنکه گچ، حالت جامد به خود بگیرد، اسکلت اصلی را تمام کند.
استاد گچبر با استفاده از ابزارهای گچبری و کنده‌کاری، طرح را پیاده‌سازی می‌کند. ازجمله ابزاری که گچبر به‌منظور ایجاد نقش در این هنر استفاده می‌کند می‌توان به نقاله، استانبولی، کاردک، دمبر و بوم خوار اشاره نمود. صفحات گچ بری دستی، هنر ظریف و زیبایی است که همچون سایر هنرهای دستی، توسط دستان هنرمند یک گچبر ساخته می‌شود؛ ازاین‌رو از ارزش بیشتری برخوردار است. برای ساخت صفحات گچی تزئینی به روش دستی، زمان بیشتری صرف می‌شود و این صفحات از وزن بیشتری برخوردار هستند.
تاریخچه گچبری دستی
ایران یکی از کشورهایی است که بناها و سازه‌های بسیار زیبا و مشهوری را در خود جای داده است؛ زیرا در گذشته، معماری و ساخت سازه‌های زیبا از اهمیت فراوانی برخوردار بوده‌اند. گچبری سنتی همچون دیگر هنرهای سنتی دارای عقبه و تاریخچه‌ای است؛ این تاریخچه نشان می‌دهد که این هنر از چه زمانی و چگونه آغاز شد. گچ، گچ‌کاری و گچبری در دوران پادشاهی هخامنشیان و سپس در دوران اشکانی‌ها و سامانی‌ها مورد توجه قرار گرفتند. در این دوران گچ به‌عنوان یکی از مصالح سازنده و استوار در معماری به کار برده شد؛ گچ برای طاق‌ها و جرز دیوارها به‌عنوان ملات نیز کاربرد داشت. پس از این دوران گچبری دستی در هر دوره پیشرفت کرد و مورد استقبال زیادی قرار گرفت.
ازجمله اماکن باستانی که می‌توانید هنر گچبری دستی یا سنتی را در آن تماشا کنید عبارت‌اند از محراب مسجد میدان ساوه، مشهد اردهال کاشان، کاخ بادگیر تهران، کاخ الماس، محراب مسجد گلپایگان، محراب الجایتو، مسجد جامع اصفهان، دوازده امام یزد، مسجد شاه ولی تفت، گنبد سلطانیه، خانه طباطبائی و بروجردی‌های در کاشان، کاخ ارم و نارنجستان قوام در شیراز.
گچبری دستی یا سنتی در ادوار تاریخی
همان‌طور که گفته شد گچبری در معماری اصیل ایرانی به جایگاه خوبی دست یافت و در هر دوره با پیشرفت‌هایی مواجه شد. این هنر زیبا در هر دوره به شکل زیر انجام می‌شد:
گچبری دستی در دوره سلجوقی
در این دوره از سلسله‌های ایران، گچ برای ساخت نماهای داخلی مورد توجه قرار گرفت. در گچبری‌های دوره سلجوقی نیز از انواع خط کوفی به همراه نقش‌های اسلیمی استفاده می‌شد. مسجد اردستان یکی از بناهای به‌یادگارمانده از این سلسله محسوب می‌شود که خط کوفی در گچبری‌های آن خوش‌نگاری می‌کند.
گچبری سنتی در دوره ایلخانی
در دوره شاهنشاهی ایلخانی، هنر گچبری با رشد بسیار چشمگیری روبه‌رو شد. در گچبری‌های این دوره علاوه بر خط کوفی، خط‌هایی همچون دیوانی، سلطانی و رقعی مورد استفاده قرار می‌گرفتند. همچنین در کنار انواع خط‌ها، از شکل‌های هندسی و طرح‌های اسلیمی یا همان اسلامی نیز استفاده می‌شد. آثار بسیاری از دوره ایلخانی به‌یادگارمانده است که نشان‌دهنده قدمت این هنر زیبا است. مسجد حیدریه در قزوین و محراب پیر بکران دو بنای برجای‌مانده از این دوره محسوب می‌شوند.
گچبری سنتی در دوره تیموری
دوران سلسله تیموری، عصر تحولی برای استفاده از گچبری محسوب می‌شود. در گچبری‌های این دوره خط‌های مختلف و نقش‌ونگارهای گوناگونی مورد استفاده قرار می‌گرفت. در این دوره مقرنس‌بندی‌های ارزشمندی نیز ایجاد و آثار فوق‌العاده زیبایی تولید شد و بر جای ماند. سردر میدان کاشان یکی از بناهایی است که گچبری این دوران را به نمایش گذاشته است.
گچبری دستی در دوره صفویه
گچبری دوران صفویه دارای مقرنس‌بندی‌های گچی مخصوصی است؛ ازجمله مقرنس‌بندی‌های طاس و نیم طاس که این هنر را به عصر جدیدی وارد کرد. از شاهکارهای بسیار زیبای برجای‌مانده از این دوران می‌توان به تالار موسیقی عالی‌قاپو اشاره نمود؛ عالی‌قاپو یکی از سازه‌های تاریخی است که علاوه بر گچبری‌های زیبایی که دارد، از یک معماری فوق‌العاده زیبا و خیره‌کننده برخوردار است.
گچبری سنتی در دوره زندیه
گچبری در دوران زندیه با هنرآفرینی بسیاری همراه بود؛ ترنج اندازی به همراه گل و گیاه و مقرنس‌بندی این دوران، بسیار زیبا و خاص است. مقبره اولیه خان زند یکی از آثار برجای‌مانده از هنر چشم‌نواز این دوره است.
گچبری سنتی در دوره قاجار
در دوران قاجار پادشاهان، سفرهای بسیاری به کشورهای اروپایی داشتند. آن‌ها در این سفرها معماری و گچبری‌های بناهای این کشورها را مشاهده می‌کردند و به اطلاع گچ‌کاران می‌رسانند؛ ازاین‌رو در آن زمان هنر گچبری با رونق چشمگیری همراه شد. در کاخ‌های شاهی قاجار از هنر گچبری اروپایی، برای سرستون‌ها و سقف‌ها انجام می‌شد. با اینکه در این دوران هنر گچبری و معماری رواج داشت اما هنر اصیل ایرانی جایگاهی فراتر از هر هنر دیگری داشت که نمی‌توان زیبایی‌های آن را در فضاهایی با هنر غربی مشاهده کرد.
مضامین گچبری
آثار باستانی برجای‌مانده از گذشته نشان‌دهنده بسیاری از طرح‌های گچبری دستی است؛ با نگاهی به این آثار می‌توان طرح‌ها و نقش و نقوش خاصی را کشف کرد. ازجمله نقش‌های رایج این آثار عبارت‌اند از:
1. طرح و نقش‌های اسلیمی
بر اساس گفته‌های هنرشناسان، طرح و نقش‌های اسلیمی یا همان طرح‌های اسلامی دارای مظاهر طبیعت هستند؛ این طرح‌ها شامل شاخه و برگ درختان، برگ‌های مدور، گل، گلدان، بوته‌ها، انواع میوه‌ها، برگ نخل، میوه کاج و دهان اژدری می‌شود. این طرح‌ها هنوز هم در بسیاری از صفحات گچبری دستی مورد استقبال قرار می‌گیرند. به‌طورکلی طرح‌های اسلیمی از طرح‌های پرکاربردی هستند که علاوه بر گچبری، در طراحی فرش نیز بسیار به چشم می‌آیند.
2. طرح و نقش‌های هندسی
طرح و نقش‌های هندسی پرکاربردترین نقوش تزئینی در قرون اولیه هجری بودند؛ این طرح‌ها شامل صلیب شکسته و دوایر، چندضلعی‌ها، خطوط مستقیم، اختر چلیپا، رشته‌های مروارید، حلقه، آژده کاری‌ها و گره‌سازی‌ها می‌شود. این نقوش هنوز هم طرفداران ویژه و خاص خود را دارد.
3. طرح و نقش کتیبه‌ها
یکی از کاربردهای گچبری ایرانی از قرن چهارم هجری، کتیبه‌های کوفی تزئینی محسوب می‌شود. در دوره اسلامی به هنر خوشنویسی اهمیت بسیاری داده می‌شد؛ ازاین‌رو این هنر جایگاه ویژه‌ای در صفحات تزئینی گچبری به دست آورد. هنر خوشنویسی با ترکیب هنر گچبری، موجب پیدایش کتیبه‌های گچبری شد که این کتیبه‌ها سیر تحولی خود را به‌سرعت طی نمودند. ازجمله خط‌های به‌کار رفته در کتیبه‌های گچبری دستی می‌توان به خط نستعلیق، خط کوفی بنایی، خط کوفی گل‌دار، کوفی مشجر، خط نسخ، خط ثلث و خط کوفی برگ‌دار اشاره نمود. کتیبه‌های گچی بسیار زیبا و ارزشمندی از گذشته به‌یادگارمانده است.
4. طرح و نقش‌های انسانی
یکی از طرح و نقش‌های بارز در هنر گچبری، طرح نقش‌های انسانی محسوب می‌شوند. این طرح‌ها را به‌طور معمول بر روی دیوارها پیاده‌سازی می‌کنند. ازجمله شاهکارهای هنری این نقوش شامل رزم و بزم، پادشاهان، سربازان، اشراف‌زادگان، دربار و اعیان می‌شود. این طرح‌ها نیز امروز در فضاهای کلاسیک مورد استفاده قرار می‌گیرند. طرح و نقش‌های انسانی در دوران اسلامی زیاد به چشم نمی‌خورد؛ اما پیش از آن و پس از آن برای تصویرسازی از یک واقعه‌ی بزرگ، از این طرح‌ها در گچبری دستی استفاده شده است.
5. طرح و نقش‌های حیوانی و پرندگان
برخی از طرح و نقش‌های گچبری‌ها، حاوی نقوشی از حیوانات همچون اژدها، سیمرغ، اسب، طاووس، اردک است. این طرح‌ها در دوران نقوش اسلامی کمتر مورد استفاده بود و اکنون نیز در برخی فضاها از آن‌ها بهره می‌گیرند. علاوه بر طرح‌های ذکر شده برای گچبری دستی، از گذشته تاکنون به طرح‌های دیگری همچون، مناظر، شکار و صحنه‌های دربار نیز پرداخته می‌شد. این طرح‌ها متناسب با فضا به کار برده می‌شوند و هر طرح، نیازمند به یک هنرمند خلاق و ماهر است.
6. طرح‌های زمینه‌ای
طرح‌های زمینه‌ای در گچبری به‌صورت منظم و قاب‌بندی است که شامل تنوع زیادی می‌شود؛ این طرح‌ها عبارت‌اند از انواع گل، مقرنس و تذهیب. گچبری قاب و دیوار یکی از طرح‌های زمینه‌ای است که جلوه ویژه و خاصی به دکوراسیون خانه می‌دهد.
7. طرح‌های حاشیه‌ای
در این طرح‌ها حاشیه‌ها و گوشه‌ها مورد هدف گچبر هستند. این طرح‌ها زیبایی خاصی دارند؛ ازاین‌رو طرفداران بسیاری از آن‌ها استفاده می‌کنند. چنگ و چدن، گل، برگ، بوته، مدل‌های مدرن و نوشته‌ها انواع نقش‌ونگارهایی هستند که در طرح‌های حاشیه‌ای استفاده می‌شوند.
انواع گچبری دستی
صفحات گچبری در روش سنتی دارای انواعی هستند که عبارت‌اند از:
- گچبری پته: در این روش کرباس را بر روی گچ می‌کشند و سپس طرح را روی آن می‌اندازند.
- گچبری معرق یا تراش: در این روش ملات گچ رنگی را به اشکال موردنظر می‌سازند. در نوع معرق گچبری‌ها را با دوغاب به سطح موردنظر می‌چسبانند.
- گچبری لایه‌ای: یکی از روش‌های گچبری دستی، گچبری لایه‌ای است. در این روش گچ‌ها به‌صورت لایه‌لایه ریخته می‌شوند که هر لایه رنگ مختلفی دارد؛ به همین دلیل برای کسانی که قصد استفاده از گچبری‌های برجسته و رنگی را دارند مناسب است.
- گچبری هشته: نقش و نقوش گچبری در این روش برجسته‌تر از سطح آن هستند.
- گچبری کشته‌بری: این روش از گچبری دستی نیازمند سرعت عمل گچبر است. در ابتدا گچ زبره شده را بر روی سطح می‌کشند و بعد از آن نرمه می‌کشند.
- گچبری توپر و توخالی: در این روش خط‌های موردنظر را بر روی سطح صاف به‌صورت مستقیم و مایل ایجاد می‌نمایند. بخشی از سطح این گچبری‌ها کنده‌کاری شده و برخی از بخش‌های آن نیز بر روی سطح باقی می‌مانند.
- گچبری زبره: در این روش گوشه‌های صفحات دارای بریدگی هستند؛ زیرا به آن‌ها پرداخته نمی‌شود. نقش و نقوش گچبری زبره مشابه گچبری برهشته و نقش‌برجسته است.
- گچبری مشبک: گچبری مشبک یا توری که در پنجره‌ها و روزن‌ها به‌منظور زیباسازی مورد استفاده قرار می‌گیرد، یکی دیگر از روش‌های گچبری دستی است. در این روش نقش‌ونگار در فاصله‌ای بین 15 تا 25 سانتی‌متر از سطح ایجاد می‌شود.
- گچبری تخمه بری: در این روش ابتدا گچ غربال شده را با آب ترکیب می‌کنند؛ سپس گچ خمیری را با ابزارهای مخصوص طرح و شکل می‌دهند. در این گچبری‌ها از رنگ‌های مختلف نیز می‌توان استفاده نمود؛ نقش‌های آبرنگی مهم‌ترین مشخصه این گچبری‌ها محسوب می‌شود.
گچبری دستی دیوار
علاوه بر سقف‌ها، در زیباسازی دیوارها نیز از گچبری دستی استفاده می‌شود. گچبری دیوارهای هر فضایی باید متناسب با همان فضا باشد؛ برای مثال گچبری‌های مورد استفاده در دیوارهای اتاق خواب باید ساده‌تر از گچبری‌های دیوارهای پذیرایی باشد. طرح و نقش این گچبری‌ها باید با سبک فضای شما هم‌خوانی داشته باشند؛ زیرا وجود هر تناقضی موجب کاهش زیبایی می‌شود. این روزها به دلیل تقاضای کارفرمایان، سبک جدیدی از گچبری مورد استفاده قرار می‌گیرد. از این سبک اغلب به دلیل محدودیت ارتفاع دیوارهای مسکونی و زیباسازی دیوارها استفاده می‌شود. شاید دیده باشید که برای گچبری دیوارها از المان‌هایی به‌صورت قاب دیواری به همراه طرح‌هایی همچون تاج و موتیف استفاده می‌کنند. قاب‌های گچبری دستی که برای دیوارها ساخته می‌شود، دیگر فقط با طرح‌های سنتی نیست، بلکه نیمه سنتی است. درواقع طرح‌های سنتی با طرح‌های مدرن ترکیب شده‌اند.
به‌طورکلی طرح گچبری دستی دیوارها، به‌صورت قاب‌بندی عمودی از بالا تا پایین و بدون هیچ‌گونه قطع شدنی ساخته می‌شود که در بالای این قاب‌بندی، یک تاج استفاده می‌شود. در مقابل، گچبری نئوکلاسیک یا همان نیمه سنتی قاب‌بندی‌ها از وسط تقسیم شده و در آن از تاج استفاده نمی‌شود؛ بلکه از پارچه کوبی یا لمسه کاری بهره می‌گیرند. دیوارهای ساده می‌توانند یک فضا را سرد و بی‌روح نمایند که موجب تکراری شدن و عدم هم‌خوانی با دکوراسیون محیط می‌شود؛ ازاین‌رو برای ایجاد تنوع و خارج کردن دیوار از سادگی، می‌توانید از گچبری دستی با طرح و نقش‌های مناسب استفاده نمایید. رضا پارسائی یکی از بهترین هنرمندان گچکار است که توانسته سبک‌های سنتی و مدرن را در هم آمیخته و زیباترین فضا را ایجاد نماید.
گچبری دور لوستر و دور لامپ
در تمامی منازل و ساختمان‌ها از لامپ یا لوستر استفاده می‌شود. ممکن است استفاده از لامپ و لوستر به‌تنهایی زیبایی خاصی نداشته باشد و یا حتی سادگی سقف می‌تواند موجب کاهش جلوه‌گری لوستر شود. به‌منظور افزایش زیبایی سقف و جلوه‌گری لامپ و لوستر یا حتی پنهان کردن لامپ و نوردهی زیباتر، از صفحات گچبری شده استفاده می‌کنند؛ در این حالت نورپردازی خانه نیز با تغییرات مثبتی همراه می‌شود. این گچبری‌ها در گذشته مورد استفاده قرار می‌گرفته است و تاکنون نیز ادامه داشته است. گچبری دستی دور لوستر و یا لامپ علاوه بر ایران در کشورهای دیگر نیز با استقبال فراوانی همراه شده است.
گچبری دور لوستر و لامپ با سایر گچبری‌ها تفاوت دارد؛ به‌طورمعمول این گچبری‌ها باید به‌صورت گرد ساخته شود. ساخت این گچبری‌ها، مخصوصاً اگر به شیوه دستی باشد، به مهارت و ظریف‌کاری بسیاری نیاز دارد؛ ازاین‌رو باید به دنبال یک گچبر ماهر باشید تا بتواند به‌خوبی طرح موردنظر شما را پیاده‌سازی کند.
گچبری دستی ستون‌ها
برای ساخت یک خانه ستون‌هایی نصب می‌شوند؛ این ستون‌ها به‌منظور افزایش استحکام و نگه‌داری از سازه هستند. ستون‌ها می‌توانند در هر بخش از خانه باشند که آن‌ها به‌تنهایی زیبایی ندارند، حتی می‌توانند موجب کاهش زیبایی ظاهر یک سازه شوند؛ ازاین‌رو ستون‌ها را با استفاده از گچ می‌پوشانند. ستون‌های ساده در میان خانه می‌تواند هم‌خوانی با دکوراسیون نداشته باشد، به همین دلیل از صفحات گچبری شده برای ایجاد ظاهری زیباتر در ستون‌ها و سر ستون‌ها استفاده می‌شود. گچبری دستی طرح‌های بسیار زیبا و مناسبی برای ستون‌ها و سرستون‌ها دارد که می‌توانید از آن‌ها برای زیباسازی ستون‌ها استفاده کنید.
در انتخاب طرح برای ستون‌ها و سرستون‌ها باید همچون سقف و دیوار به عوامل گوناگونی مانند سبک دکوراسیون، ترکیب رنگ‌ها، بلندی و کوتاهی سقف توجه نمایید. معمولاً افراد، دقت زیادی به جزئیات ندارند و به‌سادگی از کنار آن‌ها عبور می‌کنند اما این جزئیات کوچک گاهی می‌توانند موجب تغییر و تحول‌های بزرگ شوند. می‌توان برای ستون‌ها از رنگ‌های گوناگون، متناسب با سبک خانه، رنگ سقف، گچبری‌های دیوار و سقف استفاده نمود. نکته حائز اهمیت در طرح و نقش ستون و سرستون این است که حتماً باید به گچبری سقف و دیوار توجه کنید؛ استفاده بیش از حد از گچبری می‌تواند اغراق‌آمیز باشد و هیچ‌گونه زیبایی به محیط شما نبخشد. طرح‌های ساده همیشه می‌توانند گزینه مناسبی باشند؛ زیرا این طرح‌ها هرگز از مد نمی‌افتند و در طی سال‌های طولانی استفاده می‌شوند.
گچبری آشپزخانه و سرویس بهداشتی
در کنار اتاق‌ها و پذیرایی، آشپزخانه نیز به تغییر و تحول و زیباسازی نیاز دارد. شما می‌توانید در فضای آشپزخانه، متناسب با دکوراسیونی که دارد تغییراتی ایجاد کنید؛ یکی از راه‌های افزایش جلوه و زیبایی به آشپزخانه استفاده از گچبری دستی است. آشپزخانه محیطی است که اغلب خانم‌ها زمان زیادی را در آن می‌گذاردند و آن‌ها برای اینکه بتوانند با عشق و لذت بیشتری در این فضا کارهای خود را انجام دهند، باید از زیبایی ظاهر آشپزخانه لذت ببرند. طرح و نقش گچبری‌های این فضا مقداری متفاوت با سایر مکان‌ها است و به‌طور معمول از طرح‌های میوه و گل در گچبری آشپزخانه استفاده می‌شود. از این طرح‌ها معمولاً در قسمت بالای اپن استفاده می‌شود.
علاوه بر آشپزخانه، یک خانه محیط‌های دیگری همچون سرویس بهداشتی و حمام نیز دارد که در برخی مواقع از گچبری در این اماکن نیز استفاده می‌شود. نکته مهم در انتخاب طرح برای این دو فضا این است که شما باید متناسب با سبک خانه خود و با در نظر گرفتن فضا، نقش‌ونگاری مناسب را انتخاب نمایید. طرح‌های سنگین و شلوغ به‌هیچ‌عنوان برای این محیط‌ها مناسب نیست؛ ازاین‌رو هرچه طرح شما ساده و شیک باشد موجب افرایش زیبایی این دو محیط می‌شود.
ابزار زنی چیست؟
ممکن است تاکنون نام ابزار زنی یا کشو زنی را شنیده باشید؛ ابزار زنی یا کشو زنی همچون گچبری دستی یک روش برای انجام تزئینات سقف، دیوار و کنج‌ها است. در این هنر گچکار یا ابزارزن می‌تواند با خلاقیتی که دارد، طرح‌های متنوع و بسیار زیبایی را خلق نماید. پس از پایان سفیدکاری، گچکار شروع به اجرای تزیینات دیوار و سقف می‌کند.
ملات کشو زنی باید به صورتی سفت‌تر از ملات گچبری به روش دستی باشد. کشو زنی با ابزار مخصوص به خود انجام می‌شود که دارای سه گروه است؛ ابزاری که بر لبه جاسازی می‌خورد، ابزاری که تنها با سطح کار تماس دارد و بر شمشه متکی است و دسته سوم ابزاری که با سطح کار تماس دارد و توسط ریسمان به یک میخ متصل است. در دسته سوم، میخ در مرکز سطح کار قرار می‌گیرد و در شعاع مشخص شده خط اندازی زیر کار را به وجود می‌آورد. دیگر ابزار مورد استفاده در ابزار زنی شامل اره، سوهان تخته چوبی یا فیبر استخوانی، قلم‌های مخصوص کشو زنی و انواع چوبسا است.
شکل دادن کشو به روش‌های مختلفی انجام می‌شود. در ابتدا باید طرح مورد نظر را بر روی کاغذ رسم کرد. پس از رسم طرح باید آن را بر روی تخته چسباند و سپس با اره طرح را بر روی سطح درآورد. در آخر باید با استفاده از سوهان یا چوبسا نواقص کار را رفع نمود. سوهان و چوبسا باید به‌صورت همسان و با فشار دست کشیده شوند؛ همچنین این ابزار را باید در زاویه 20 درجه بر روی کار قرار داده و عمل سایش را انجام داد. سوهان نیم‌گرد برای قوس‌های داخلی، سوهان گرد برای سوراخ‌ها و سوهان تخت برای لبه‌های صاف مناسب هستند.
ابزارهای گچبری دستی
در گچبری کلاسیک و یا سنتی که به‌صورت دستی انجام می‌شود، ابزار گوناگونی مورداستفاده هنرمند قرار می‌گیرند؛ این ابزار عبارت‌اند از:
- ماله: از اولین ابزار موردنیاز در گچبری دستی ماله است که به‌منظور پخش کردن ملات از آن استفاده می‌کنند.
- استانبولی: از استانبولی برای مخلوط کردن ملات استفاده می‌شود. دو معیار مهم در خرید این ظرف وجود دارد که شامل میزان وزن استانبولی و استفاده از ورق نو یا همان بندیل در ساخت آن است. این ظرف در سه جنس گالوانیزه، روغنی و کانالی وجود دارد که گالوانیزه بهترین نوع است.
- الک: از الک به‌منظور جداسازی ریزدانه‌های گچ استفاده می‌شود؛ یعنی هر ناخالصی از گچ برای کیفیت بخشیدن به کار جدا می‌شود.
- دمبر: این وسیله همچون چاقو، نوک تیزی دارد؛ اما لبه‌های آن حالت تیزی ندارد. از این وسیله برای انجام کارهای ظریف استفاده می‌شود.
- کاردک: کاردک را تقریباً بیشتر افراد می‌شناسند؛ به‌طورمعمول از این وسیله بسیار پرکاربرد برای تمیزسازی سطوح استفاده می‌کنند.
- بوم خوار: نوک این وسیله به‌صورت مورب است که به‌منظور حکاکی، کنده‌کاری، هموارسازی و مرمت در گچبری دستی استفاده می‌شود.
- قلم بوم‌گیر: از این وسیله برای ایجاد طرح‌های قاشقی بر روی صفحات استفاده می‌شود.
- وردنگی: کاربرد وردنگی در گچبری دستی خط‌کشی بخش‌هایی است که گرته شده است.
- پرگار: از پرگار برای اندازه‌گیری دقیق‌تر بخش‌های مختلف صفحات گچی استفاده می‌کنند.
- ابزار نقالی: ابزار نقالی در گچبری دستی برای حالت‌دهی و ترمیم، ساخت و ساز گل و برگ و زیر و رو کردن کار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ماهرترین استاد گچبری دستی
گچکار کسی است که تمام امور مربوط به گچ در ساختمان را انجام می‌دهد که یکی از آن‌ها گچبری است؛ اما گچبر کسی است که فقط صفحات تزئینی گچی را می‌سازد. استاد گچبری دستی یا گچکار سنتی باید بتواند ظرافت کار را حفظ نماید و با مهارت و خلاقیتی که دارد هر طرح و نقشی را به بهترین شکل ممکن بر روی این صفحات پیاده‌سازی کند. هنرمند گچبری که نتواند اصول کار را رعایت نماید و صفحات باکیفیت تولید کند، هرگز نمی‌تواند در حرفه خود موفق باشد.
فرایند ساخت گچبری‌های دستی، به دلیل اینکه صفر تا صد کار به‌صورت دستی توسط گچبر انجام می‌شود، به زمان بیشتری نیاز دارد؛ ازاین‌رو یک گچبر ماهر باید بتواند زمان دقیقی برای ارائه کار خود اعلام نماید و در همان زمان به مشتری تحویل دهد. ازجمله وظایف یک گچبر ماهر می‌توان به تسلط کامل ابزارهای کار و وسایل خط‌کشی، برآورد مصالح، طراحی و ترسیم طرح‌های هندسی، تسلط بر انواع طرح‌ها، رعایت نکات ایمنی فردی، کارگاهی و ساختمانی، انجام قالب‌سازی، دورسازی، انجام کشوزنی و محاسبه ابعاد فضای موردنظر برای طراحی اشاره نمود. در این حوزه استادان برجسته بسیاری وجود دارند که یکی از بهترین آن‌ها رضا پارسائی است که با یک تیم حرفه‌ای و مجرب توانسته به شما در زیباسازی فضای مورد نظرتان کمک کند.
اجرای گچبری دستی
بهترین گچبری دستی برای محیط و فضای باید متناسب با دکوراسیون شما باشد؛ یعنی هر طرحی با هر نقش‌ونگاری نمی‌تواند به فضای موردنظر شما زیبایی خاصی ببخشد. هماهنگی در هر کاری می‌تواند موجب بهتر شدن کار شود؛ در گچبری نیز همین‌گونه است. در ساخت صفحات تزئینی گچی از دو نوع طرح ساده و یا شلوغ استفاده می‌شود. به‌طورکلی انتخاب بهترین گچبری نیاز به بررسی فضای شما دارد که بهتر است از افراد صاحب‌نظر و باتجربه در این حرفه کمک دریافت نمایید.
با حضور یک تیم حرفه‌ای در کنار خود، قطعاً می‌توانید بهترین خدمات را دریافت کرده و طرح دلخواه خود را پیاده‌سازی نمایید. در هنگام انتخاب یک طرح اول سقف محیط، اندازه‌گیری و بررسی می‌شود. در صورت کوتاه بودن سقف و کوچک بودن ابعاد آن از طرح‌های ساده و در صورت بلند و بزرگ بودن ابعاد آن می‌توان از طرح‌هایی سنگین‌تر استفاده نمود. نقش ارتفاع و ابعاد سقف در انتخاب این سبک گچبری می‌تواند موجب بزرگتر و یا کوچکتر دیده شدن فضا شوند. در انتخاب رنگ گچبری باید به رنگ کف و مبلمان خود نیز توجه نمایید؛ متناسب با رنگی که سرامیک یا پارکت شما دارد و همچنین رنگ مبلمان خود می‌توانید یک رنگ مناسب که با آن‌ها هم‌خوانی دارد برای گچبری‌های سقف انتخاب نمایید.
ویژگی‌های گچبری دستی
صفحات تزئینی گچی به روش دستی از مزایا و معایبی برخوردار هستند. این سبک گچبری می‌تواند به فضا جلوه و جلال هدیه کند و حال و هوای معماری باستان را زنده نگه دارد. از جمله مزایای دیگر این سبک گچبری می‌توان به استقامت بالا، طرح و نقش‌های زیبا و متنوع، قابلیت استفاده در فضاهای مختلف کوچک و بزرگ و استفاده از رنگ‌های خاص اشاره نمود. عیب این سازه‌های گچی عدم مقاومت در برابر آب است که این مشکل با نصب صحیح صفحات گچبری شده توسط یک استاد گچبر ماهر، کم‌رنگ‌تر می‌شود. طرح‌های سنتی طرفداران خاص خود را دارد؛ شما با استفاده از انواع گچبری‌های سنتی و دستی می‌توانید خانه، کافه، رستوران و محیط‌های تفریحی را با حس و حال باستانی ایجاد نمایید.
برخی از انواع گچبری‌های دستی را می‌توان با گچ‌های رنگی یا آبرنگی ساخت، این یک مزیت بسیار خوب است که می‌توان زیبایی یک سقف را متناسب با عوامل تأثیرگذار بر آن دوچندان نمود. برای افزایش تنوع و تناسب بیشتر با سلیقه‌های امروزی، در این سبک گچبری علاوه بر استفاده از طرح‌های سنتی، از طرح‌های مدرن نیز استفاده می‌شود.
قیمت گچبری دستی
گچبری‌های سنتی جلوه‌ای سلطنتی و اصیل دارند. امروزه طرح‌های سنتی با طرح‌های مدرن ترکیب شده‌اند تا این اصالت همچنان حفظ شود. هزینه گچبری به روش دستی بیشتر از روش پیش‌ساخته است؛ زیرا مدت‌زمان، مواد و مصالح بیشتری صرف این صفحات تزئینی گچی می‌شود. دو مورد ذکر شده عوامل گران بودن این هنر محسوب می‌شوند؛ چراکه زحمت بیشتری برای استاد گچبر دارد. حتی وزن سنگین‌تر این صفحات نصب آن‌ها را هم با دشواری بیشتری همراه می‌کند. از دیگر موارد مؤثر در قیمت گچبری و گچبری لوکس و کلاسیک دستی می‌توان به سبک و طرح، کیفیت، متریال به‌کار رفته، تجهیزات موردنیاز، رنگ‌آمیزی و نورپردازی اشاره کرد.
هر یک از این موارد به مقدار مشخصی بر هزینه‌های گچبری سنتی اضافه می‌کنند. گاهی در برخی موارد هزینه کمتری به شما پیشنهاد می‌شود که در این مواقع باید به کیفیت کار و باکیفیت بودن صفحات تزئینی گچی شک نمایید. هنرمندی که برای کار خود زحمت می‌کشد و وقت بسیاری را صرف آن می‌نماید، قطعاً کارهای خود را فقط به‌منظور فروش زیر قیمت اصلی ارائه نمی‌کند. برای اطلاع و دریافت مشاوره برای اجرای گچبری می‌توانید به سایت رضا پارسائی مراجعه نمایید.
گچبری دستی دارای اصالت و قدمتی چندین هزارساله می‌باشد که در ادوار گذشته تاریخ سیر تکاملی و رشد را تجربه کرده و تاکنون ادامه داشته است. این سبک از گچبری دارای ارزش ویژه و خاصی است؛ زیرا صفر تا صد فرایند ساخت آن با دستان هنرمند استاد گچبر انجام می‌شود. قطعاً هنگامی که صفحات تزئینی گچی توسط استادکار ماهر و یک تیم و گروه حرفه‌ای ساخته شوند، از کیفیت، ظرافت و زیبایی بیشتری برخوردار هستند. رضا پارسائی به همراه یک تیم ماهر و درجه یک، سابقه‌ای طولانی در حوزه گچبری دستی دارد که می‌تواند شما را برای زیباسازی خانه و هر فضای دیگری با این هنر اصیل یاری کند.