یکی از فرایندهای ساخت و ساز در اماکن مسکونی، زیارتی، و حتی برخی اماکن عمومی که از دیر باز جزئی از فرایند ساختمان سازی خصوصا در کشور عزیزمان بوده و هست گچبری می باشد. هر چند امروزه گچبری نیز دچار تغییر و تحول زیادی گردیده اما سبک قدیمی یا دستی آن هنوز پابرجاست. گچبری به شیوه ها و روش های مختلفی اجرا می گردد. در مقاله پیش رو قصد داریم به این مسئله پرداخته و در مورد روش اجرای گچبری توضیحاتی دهیم.

گچبری چیست؟

گچبری را می توان این گونه تعریف نمود: گچبری عبارت است از انجام طرح ها شامل خطوط راست، طرح های هندسی، طرح های گل و بوته و دیگر طرح های ویژه گچبری با استفاده از خمیر گچ و ابزارهای دستی بر روی سقف و دیوار داخلی ساختمان ها. روش اجرای گچبری برای هر طرحی می تواند متفاوت از دیگری باشد.

موارد استفاده از گچبری

از گچبری برای زیبا سازی سقف و دیوار مورد استفاده قرار می گیرد. البته امروزه از گچبری دستی بیشتر در اماکن عمومی مانند مساجد، زیارتگاه ها، هتل ها، رستوران ها و دیگر این گونه اماکن اجرا می گردد. البته قابل ذکر است در خیلی از منازل نیز از گچبری سنتی و دستی استفاده می گردد.

انواع گچبری

در این مورد بایستی بگوئیم که گچبری به دو صورت سنتی یا دستی و پیش ساخته یا مدرن اجرا می گردد که روش اجرای گچبری هر کدام از آنها مختص به خود است.

پیشنهاد : گچبری کلاسیک

مراحل پیش از اجرای گچبری

در این مورد بایستی بگوییم که چه قصد اجرای گچبری بصورت دستی و یا چه بصورت پیش ساخته راداشته باشید قبل از هر کاری بایستی سطح مورد نظر سفید کاری گردد. همین امر نیز مستلزم این می باشد که گچ کار از گچ مرغوبی برای سفید کاری استفاده نماید.

مراحل گچبری سنتی(دستی)

در مرحله اول بعد از گچکاری و یا به اصطلاح سفید کاری اولیه ساختمان استاد گچبری بنا بر اندازه و ابعاد محل مورد نظر (سقف یا دیوار) طرح هایی که قابل اجرا می باشد را در اختیار صاحب ساختمان قرار خواهد داد تا انتخاب خود را انجام داده و یکی را برای کار گزینش کند. البته استاد گچبر می تواند برای بهتر شدن کار تغییراتی در طرح و ابعاد آن به اجرا بگذارد.

مرحله دوم پیش از انجام روش اجرای گچبری سنتی انتخاب ابزار مورد نیاز توسط استادکار می باشد. این ابزار بایستی دارای کیفیت خوبی بوده و هنگام اجرای کار خط و آثاری از خود بر روی محل بجا نگذارند.

تهیه خمیر گچ(ملات)

این مرحله از حساس ترین مراحل کار می باشد. این خمیر بایستی به گونه ای منعطف باشد که به راحتی به سطح کار چسپیده و استاد کار بتواند طرح مورد نظر را پیاده کند. نکته مهم این که همانگونه که قبلا نیز گفتیم این خمیر آماده شده حتما بایستی از گچ مرغوب بوده تا در مراحل انجام کار و بعد از آن مشکلی بوجود نیاورد.

روش اجرای گچبری

در گچبری دستی یا سنتی بعد از انجام مراحل اولیه از روش های مختلفی برای اجرای کار استفاده می گردد که عبارتند از:

روش گچبری کشته بری

این روش گچبری از سه مرحله استفاده می گردد. اول آسترکشی سپس یک لایه گچ ترمه به ضخامت 2  میلی متر  انجام می گردد و در مرحله آخر استادکار طرح مورد نظر را سریعا بر روی آن اجرا می کند.

پیشنهاد : گچبری سقف

گچبری لایه ای

این روش گچبری زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که بخواهند در طرح مورد نظر از رنگ های مختلفی استفاده گردد. در اولین مرحله کار زیرسازی را با گچ زنده انجام داده سطح مورد نظر را صاف می نمایید. استاد کار با ملات کشته یا خمیر گچ طرح مورد نظر را لایه به لایه کار می کند. نکته مهم این که ضخامت این لایه ها نباید بیشتر از 2 میلی متر باشد. چرا که موجب ترک خوردگی کار خواهد شد.

روش اجرای گچبری تخمه کن

در این روش ابتدا گچ را چندین بار الک کرده تا پودری یک دست و نرم بدست آید. سپس از این گچ خمیری نرم و کشته می سازند که با آن طرح های گل و بوته و یا دیگر طرح های هندسی را اجرا می کنند.

روش اجرای گچبری مشبک

این روش از گچبری نیاز به دقت بالایی دارد. در این روش ابتدا یک لایه نازک از گچ را آماده نموده و بعد از خشک شدن طرح مورد نظر بر روی آن اجرا می گردد و در زمینه طرح سوراخ هایی ایجاد می شود که حالت مشبک به آن خواهد داد. به همین خاطر به آن گچبری مشبک نیز می گویند.

روش اجرای گچبری پیش ساخته

یکی دیگر از روش های گچبری که امروزه اتفاقا بخاطر راحتی کار طرفداران زیادی دارد گچبری های پیش ساخته می باشد. طرح های مورد نظر در این روش از گچبری از قبل بصورت قالبی آماده گردیده است و برای اجرای آن مراحل زیر اجرا می گردد:

• متراژ نمودن سطح مورد نظر (سقف یا دیوار): این اندازه گیری بصورت دقیق توسط استاد کار انجام خواهد گرفت تا طرح مناسب برای آن انتخاب گردد.
• انتخاب طرح: با توجه به محل اجرای کار و ابعاد آن طرح مورد نظر انتخاب خواهد شد.
• انتخاب ابزار مورد نظر با توجه به طرح انتخاب شده: تهیه نقشه و مشخص شدن محل دقیق کار با استفاده از ابزارهای دقیق اندازه گیری
• فارسی بر کردن دقیق ابزارها
• چسب زنی به پشت ابزارها جهت چسپاندن در محل مورد نظر که برای این کار از چسپ اکرلیک ماستیک استفاده می گردد.
• محکم نمودن ابزارها به وسیله نیخ تیپو
• درزگیری نمودن مابین کار توسط خمیر مخصوص(اکرلیک ماستیک)
• تمیز کاری محل کار و پاک نمودن اضافه های خمیر و سمباده زنی(سمباده نرم)
• انجام نقاشی و رنگ کاری در صورتی که طرح مورد نظر نیاز به رنگ کاری داشته باشد.

سخن آخر

در این روش ما به بررسی روش اجرای گچبری پرداختیم. کلام آخر این که کار گچبری یک کار تخصصی می باشد. اگر قصد انجام گچبری برای منزل یا محلی خاص را دارید چه بصورت سنتی و چه پیش ساخته حتما قبل از انجام کار در مورد نوع گچبری(پیش ساخته یا سنتی) تحقیق نموده و بعدا اقدام به کار نمایید.